سخن سردبیر

سرمقاله

هدف این ویژه‌نامه بیان مسائل و موضوعات محوری درباره سیاست جنسی و سیاست جنسیتی در ایران است. در اینجا «سکسوالیته» عمدتا بر گرایش جنسی دلالت دارد و «جنسیت» بر چیزی که مردانهو زنانه تلقی می‌شود. از یک سو در بررسی سیاست جنسی در ایران، به لحاظ تاریخی و سیاسی مناسبات قدرت، نقش دولت، نهادها و قوانین درکنترل سکسوالیته، خلاقیت هم‌جنسگرایان، دوجنسگرایان، ترنس‌ها و سکسوالیته‌های دیگر برای مقابله با شرایط سرکوب، گفتمان‌های سکسوالیته در ایران پساانقلاب و نقش سکسوالیته به مثابه عاملیت سیاسی بررسی می‌شود. از سوی دیگر در این بررسی، مساله سیاست کوییر مطرح می‌شود که در پی پاسخ به این پرسش است که نقش دولت ایران در بازسازی هویت قربانی از هم‌جنسگرایان چیست و چگونه مدافعان حقوق هم‌جنسگرایان ایران از سیاستمرگ و زندگی به عنوان ابزاری سیاسی استفاده می‌کنند و امکان‌های مقاومت کدامند. بررسی سیاست جنسیتی نیز شامل بررسی سیاست جنسیت در ایران، پیدایش روابط جنسیتی گوناگون و روابط متغیر قدرت میان زنان و مردان، نقش چپ‌ها در همراهی یا عدم همراهی با کنترل و سرکوب، سیاست حجاب، سیاست‌های کنترل خانواده و بدن زنان، اجبار و سرکوب و در نهایت امکان‌های مقاومت و رهایی در فضاهای عمومی، خصوصی و مجازی است.

از این رو مقالات این ویژه نامه به هر دو موضوع سیاست‌های جنسی و سیاست‌های جنسیتی در ایران می‌پردازند. حامد شهیدیان در مقاله مفصل خود با عنوان «گفتمان‌های سکسوالیته رقیب در ایران پس از انقلاب» سه گفتمان مربوط به رفتار جنسی، گرایش جنسی و به طور کلی سکسوالیته را تحلیل می‌کند: گفتمان مذهبی، گفتمان علمی و گفتمان فمینیستی. او در مقاله «جنسیت، اجبار و امکان‌های مقاومت» به بررسی سیاست جنسیتی در ایران می‌پردازد و در این راستا نقش ایدئولوژی‌ها، شرایط اجتماعی و تاریخی حاکم بر ایران را مشخص می‌کند، به ویژه با توجه به شیوه‌های مقاومت در برابر این سیاست‌ها. هایده مغیثی در مقاله «سیاست جنسیتی چپ‌ها» با نگاهی تاریخی و تحلیلی، نقش چپ‌ها در سیاست جنسیتی ایران یعنی در سرکوب یا کنترل سکسوالیته به معنای «جنسیت» را آشکار می‌سازد. زینب نبوتی در مقاله «تاملی بر سیاست جنسیتی و شیوه‌های نقد آن» با بررسی رابطه نظریه قدرت با سیاست جنسیتی نزد فوکو، در پی آن است نشان دهد این دیدگاه چه امکان‌هایی را برای نقد و بررسی سیاست جنسیتی در ایران فراهم می‌کند. پروین پایدار در مقاله «سیاسی کردن خانواده» به طور خاص به سیاست جنسیتی در ایران با تمرکز بر موضوع خانواده، شیوه کنترل زنان، حجاب، تفکیک جنسیتی و مقاومت زنان می‌پردازد. نیکی اخوان نیز در مقاله «رهایی جنسیتی و وبلاگستان ایرانی» شیوه‌های عاملیت زنان وبلاگ نویس ایرانی را کندوکاو می‌کند.

این ویژه نامه برای نخستین بار منابع دانشگاهی و نظری نسبتاً جامع، مهم و متنوعی را در این حوزه فراهم می‌کند که برای افرادی مفید و سودمند خواهد بود که در زمینه سیاست جنسی، سیاست جنسیتی، سیاست کوییر و نظایر این پژوهش و فعالیت می‌کنند.

سیاوش مسلمی (سهراب فرنام)

لینک دانلود سومین گاهنامه اسپکتروم « سیاست، جنسیت و سکسوالیته»