شاخص پیشرفت در اهداف جنسیتی سند توسعه پایدار: کاهلی همه کشورها در رسیدن به برابری

مونا طاهری
برگرفته از مجله گاردین و گزارش برابری جنسیتی سال ۲۰۱۹ نهاد Equal Measures 2030

اولین شاخص جهانی که میزان تلاش برای پایان دادن به نابرابری جنسیتی را اندازه‌گیری می‌کند، نشان می‌دهد که کشورها به میزانی که باید برای بهبود وضعیت زندگی زنان تلاش نمی‌کنند.

بر اساس اولین شاخص منتخب برای اندازه‌گیری پیشرفت در رسیدن به اهدافی که بصورت بین‌المللی بر آن توافق شده، هیچ کشوری حتی شروع به قدم برداشتن در مسیر دستیابی به برابری جنسیتی تا سال ۲۰۳۰، نکرده است. ملیندا گیتس (Melinda Gates)، یکی از روسای بنیاد بیل و ملیندا گیتس (Bill and Melinda Gates Foundation) اعلام کرده این شاخص روز دوشنبه برای اولین بار رونمایی شده و امیدوار است که یافته‌های آن زنگ خطری برای جهانیان باشد.

حتی کشورهای شمال اروپا، کشورهای دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ، سوئد، گرینلند، جزایر فارو و جزایر الند، که رتبه بالایی در این شاخص به دست ‌آورده‌اند، در مسیر تحقق تعهدات جنسیتی خود در هفده مورد از اهداف توسعه پایدار، قدم‌های بزرگی پیش رو دارند. سند اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ در سال ۲۰۱۵ به امضای ۱۹۳ کشور در آمدند و به عنوان طرحی اولیه در تلاش‌های جهانی برای پایان دادن به فقر و نابرابری و توقف بحران آب و هوا شناخته می‌شوند. اولین بررسی سند اهداف توسعه پایدار در شاخص‌های جنسیتی، شکل گرفته با همکاری نهاد «معیارهای برابری ۲۰۳۰» Equal measure 2030 ، نشان می‌دهد امروز ۲.۸ میلیارد زن و دختر در کشورهایی زندگی می کنند که برای بهبود وضع زندگی آنها هیچ قدمی برداشته نمی‌شود.

سه هدفی که هیچ کشوری در آنها رتبه‌ی خوبی در زمینه برابری جنسیتی نگرفت کدامند؟

شاخص برابری جنسیتی ۱۲۹ کشور را در جدولی با امتیاز بندی بین ۱ تا ۱۰۰، امتیاز ۱۰۰ برای کشورهایی که به برابری دست‌ یافته‌اند، با در نظر گرفتن پنجاه بخش در چهارده هدف مورد بررسی قرار داد. این پنجاه بخش یا به طور خاص به برابری جنسیتی اشاره دارند یا بر موضوعاتی که تاثیرات منفی بر زنان و دختران دارند تاکید می‌کند. مثل اینکه آیا زنان دسترسی به بانکداری آنلاین، اینترنت یا منابع آب امن و تمیز دارند یا خیر.

براساس این جدول ارزیابی، کشورهایی که رتبه‌ی ۹۰ و بالاتر بیاورند پیشرفت چشم‌گیری داشته و کشورهایی که رتبه ۵۹ یا کمتر بیاورند پیشرفت‌شان در این مسیر بسیار ضعیف بوده. میانگین امتیاز این ۱۲۹ کشور، که ۹۵ درصد زنان و دختران دنیا در آنها زندگی می‌کنند، تنها ۶۵.۷ بود که امتیازی بسیار پایین به حساب می‌آید. از مواردی که تمام کشورها سخت تلاش در حل آنها دارند حضور کم‌رنگ زنان در قانونگذاری، اختلاف دستمزد بر اساس جنسیت و خشونت جنسیتی است. تنها ۲۱ کشور رتبه‌ ۸۰ یا بالاتر گرفتند، در بالاترین رتبه دانمارک با ۸۹.۳ امتیاز و بریتانیا با ۸۲.۲ در رتبه‌ی هفدهم قرار گرفت.

۲۱ کشور امتیازی کمتر از۵۰ دریافت کردند، که جمهوری چاد با رتبه‌ی ۳۳.۴ در انتهای این لیست قرار گرفت. یکی از نگران کننده‌ترین موضوع‌ها بین کشورهای شرکت کننده در این رتبه‌بندی امتیاز پایین بیش از نیمی از کشورها در تلاش آنها در به تحقق رساندن هدف توسعه برابری جنسیتی شماره ۵ بوده که هدفی مستقل در از بین بردن نابرابری جنسیتی و توانمندسازی زنان است. این هدف موارد خاصی را مورد توجه قرار می‌دهد که باعث از بین رفتن انواع خشونت علیه زنان و دختران، مثله‌سازیجنسی دختران و زنان و کودک همسری می‌شود و از دسترسی همگانی به بهداشت جنسی و باروری اطمینان حاصل می‌کند و حامی حقوق تولید مثل زنان است.

آلیسون هولدر (Alison Holder)، رئیس «معیارهای برابری۲۰۳۰» Equal Measures 2030، می‌گوید « من نمی‌بینم که حتی کشورهایی که رتبه‌های بالایی آورده‌اند تلاشی برای از بین بردن مشکلات چالش‌برانگیز بکنند. این مشکلات به خودی خود از بین نخواهند رفت و حتی در کشورهایی که رتبه‌ی بالایی دریافت کرده‌اند هنوز مشکلات عمده و بزرگی وجود دارند». علاوه بر نگرانی از سرعت پایین تحقق این اهداف، هولدن با توجه به پسرفتی که قوانین مربوط به پایان داوطلبانه به بارداری در آمریکا داشته و چالش‌هایی که برای دستیابی به حقوق زنان در سازمان ملل وجود دارد از ترس تحقق نیافتن آنها می‌گوید. امریکا در حال حاضر رتبه‌ی ۲۸ام را با ۷۷.۶ امتیاز دارد. هولدن ادامه می‌دهد« کاملا واضح است که حتی در کشورهایی که در بالای جدول قرار دارند تضمینی در پیشرفت وجود ندارد و ما باید تمام تلاشمان را بکنیم که کشورها رو به عقب پسرفت نکنند».

 

مموری کاچامبوا (Memory Kachambwa), مدیر اجرایی شبکه توسعه و ارتباطات زنان آفریقا(Fment)، می‌گوید اتفاقی که در آمریکا در حال رخ دادن است و قدرت تاثیر‌گذاری دولت ترامپ در پایه گفتمان قراردهای بین‌المللی، سابقه‌ای نگران کننده را بوجود می‌آورد. «این در سطح بین‌المللی بسیار نگران کننده است چون به دیگر دولت‌ها اجازه تحت فشار قرار دادن زنان را می‌دهد. حزب‌هایی که به شدت مخالف حقوق زنان و برابری جنسیتی هستند هر روز قوی‌تر و قوی‌تر می‌شوند و در فضای سیاسی در سطح جهانی نفوذ بیشتری پیدا می‌کنند.» او از سرعت تغییرات راضی نیست و اضافه می‌کند این شاخص حداقل تصویر واضح‌تری از چگونگی عملکرد کشورها به ما نشان خواهد داد. او گفته «وقتی با قانون‌گذاران صحبت می‌کنیم، از ما از نابرابری‌های جنسیتی مدرک می‌خواهند. حالا ما آن مدرک داریم.» اروپا و کشورهای آمریکای شمالی در بالای جدول رده‌بندی قرار گرفتند، در حالی که کشورهای آفریقایی در پایین جدول جا گرفته‌اند . اما شاخص نشان می‌دهد که کشورها «نقاط شروع متفاوتی» داشته‌اند و در بعضی موارد کشورهایی با درآمد ناخالص ملی پایین نسبت به کشورهای ثروتمند، پیشرفت بهتری داشته‌اند. برای مثال، رتبه دانمارک در بخش تحصیلات، پایین‌تر از گرجستان، قزاقستان و لیتوانی است، چون درصد زنان جوانی که دوره‌ی راهنمایی را به پایان رسانده‌انددر کشور دانمارک بسیار پایین است. همچنین تعداد زنان عضو پارلمان کشورهای سنگال و رواندا از کشور دانمارک بیشتر است، جدا از این که درآمد ناخالص ملی سرانه کشور‌های شمال اروپا ۵۶ برابر بیشتر از سنگال است. ۲۰ کشور ته جدول امتیاز بالاتری نسبت به ۲۰ کشور بالای جدول، در تقسیم بودجه در حوزه‌هایی مثل جنسیت، سن، درآمد یا ناحیه سکونت دارند. احتمال برطرف شدن نیازهای مربوط به پیشگیری از بارداری ناخواسته زنان در برزیل، چین و نیکاراگوئه بیشتر از کانادا، هلند و نروژ است.

در این رده‌بندی ایران جزو کشورهایی دسته‌بندی شده که از آنها آمار قابل اتکایی برای سنجش میزان پیشرفت در برابری جنسیتی به دست نیامده است. خاورمیانه و آفریقای شمالی با میانگین شاخص برابری جنسیتی ۶۰.۸ در منطقه، بعد از آفریقای سیاه، با میانگین شاخص برابری جنسیتی ۵۱.۱، در رده‌بندی پیشرفت جنسیتی سند اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ در سال ۲۰۱۹ در رده‌ی دوم قرار می‌گیرند. پنج کشور خاورمیانه در رده‌بندی «بسیار ضعیف» قرار گرفته‌اند و یمن رتبه‌ی چهارم از پایین جدول را دارد. هرچند خاورمیانه امتیاز بالایی در دسترسی به خدمات اولیه، انرژی و زیرساخت ها، از آن خود کرده است. تقریبا تمام کشورهای این منطقه به غیر از یمن دسترسی کامل به برق شهری دارند، اما این منطقه از نظر نشانگرهای مربوط به حقوق قانونی زنان نسبت به جهان مثل حق مالکیت ملک و زمین، برابری شغلی و دسترسی قانونی و امن و آزاد به پایان داوطلبانه به بارداری بسیار عقب است.

این شاخص که در کنفرانس (Women Deliver) در ونکوور رونمایی شد، در سال ۲۰۲۱ و در فواصل منظم تا زمان مهلت پایانی برنامه اهداف توسعه برابری جنسیتی در سال ۲۰۳۰ به روز‌رسانی خواهد شد. اطلاعات از آژانس‌های سازمان ملل، بانک جهانی، سازمان‌های مردم‌نهاد، اتاق‌های فکر و شرکت مشاوره گالپ (Gallup) جمع‌آوری می‌شوند. سازمان «اندازه‌های برابر ۲۰۳۰» در کنار سازمان‌های جامعه مدنی و بخش خصوصی مثل بنیاد بیل و ملیندا گیتس (the Bill and Melinda Gates Foundation)، پیوستگی بین‌المللی سلامت زنان (the International Women’s Health Coalition)، شرکت کی‌پی‌ام‌جی (KPMG)، شبکه توسعه و ارتباطات زنان آفریقا (Femnet)، سازمان پلن اینترنشنال (Plan International) و (Women Deliver) مشغول به فعالیت است. این شاخص در سال ۲۰۱۶ به منظور گردآوری اطلاعات برای مدافعین حقوق زنان راه‌اندازی شد تا بتوان دولت‌ها را درباره‌ی میزان پیشرفت‌شان در زمینه اهداف توسعه برابری جنسیتی پاسخگو کرد.

 

این سند را اینجا دانلود کنید.