هنر حیوان؛ نگاهی بر سیاست‌های جنسی گوشت از نقطه نظر چهارده هنرمند زن

این مقاله، ترجمه بخشی از گزارش «انی پاتس» از کتاب «هنر حیوان» است که دراولین گاهنامه‌ اسپکتروم با موضوع بوم‌فمینیسم منتشر شده است.

«هنر حیوان» (۱)کتابی است که در آن به آثار هنری چهارده هنرمند زن حول موضوع سیاست‌های جنسی گوشت(۲) پرداخته می‌شود و ادای احترام بصری بسیار گیرایی به کارهای «کارول جی. آدامز»(۳) است.

در این کتاب نوشته‌ها و آثار هنری چهارده هنرمند فمینیست و مدافع حقوق حیوانات گردآوری شده است. چهارده هنرمندی که از آنها دعوت شده بود در نمایشگاهی به مناسبت بیست‌ و پنجمین سالگرد انتشار کتاب سیاست‌های جنسی گوشت (۴)، اثر برجسته کارول جی. آدامز، در موزه ملی حیوانات و جامعه (۵) در لوس آنجلس مشارکت کنند. این مجموعه آثار توسط اعضای ائتلاف «آرت انیمال افکت» (۶) ویرایش شده است. کار تخصصی این ائتلاف، ایجاد ارتباط بین هنر و کنشگری در زمینه مطالعات انتقادی حیوانات است.

کتاب هنر حیوان با پیشگفتاری از «کارولین مرینو مولین» (۷) بنیانگذار و مدیر اجرایی موزه ملی حیوانات و جامعه، سازمانی غیرانتفاعی که به صورت تخصصی در زمینه بایگانی و برگزاری نمایشگاه از آثار هنری جنبش‌ جهانی حامی حیوانات فعالیت می‌کند، شروع می‌شود. مولین در این پیشگفتار توجه خواننده را به این موضوع مهم جلب می‌کند که علی‌رغم پیشرفت‌های حاصل از تلاش‌های فمینیستی، حضور هنرمندان زن در گالری‌های هنری و موزه‌های آمریکا همچنان بسیار کم‌رنگ است. به تخمین موزه ملی زنان در هنر(۸)، در حال حاضر تنها ۵ درصد از آثار در حال نمایش در آمریکا متعلق به زنان است. مولین یادآور می‌شود که حتی با در نظر گرفتن آثار مربوط به حفاظت از حیوانات هم این آمار شاهد تغییرات چندانی نخواهد بود. این موضوع خود بیانگر اهمیت کتاب هنر حیوان، کتابی تماما برخلاف مردمحوری و انسان‌محوری رایج در دنیای هنر در سراسر جهان است.

مقدمه کتاب به قلم پروفسور «جی. کری کرونین» (۹)، استاد هنرهای تجسمی در دانشگاه هنرهای تجسمی براک (۱۰) در کانادا و یکی از ویراستاران این کتاب، اشاره به اهمیت نقش تاریخی فرهنگ بصری، در آگاهی‌رسانی و به چالش کشیدن باورها و رفتارهای گونه‌گرایانه دارد. کرونین در بررسی اتفاق‌های تاریخی از این دست نمونه‌های مختلفی را بررسی می‌کند؛ از تلاش‌های «فرانس پاور کوب» (۱۱) از مخالفانِ زنده‌شکافیِ جانوران در قرن ۱۹ که در اعلامیه‌های اعتراضی خود از تصاویر سگ‌ها در آثار هنرمندان مشهور استفاده می‌کرد، گرفته تا محتواهای بحث برانگیز تولید شده توسط «پیتا، بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی در برابر جانوران» (۱۲) که از سرشناس‌ترین سازمان‌های فعال در زمینه حقوق حیوانات هستند. کرونین در توضیحات خود درباره این مجموعه می‌گوید هر چهارده زنی که در این پروژه مشارکت داشته‌اند هنر را روشی مهم برای بی‌ثبات و مختل کردن الگوی تکرارشونده‌ عادی‌انگاریِ سرکوب زنان و حیوانات می‌دانند.

 

کترین ادی (۱۳)

«کترین ادی» یکی دیگر از ویراستاران کتاب هنر حیوان و از هنرمندانی است که کارهایش در این مجموعه ارائه شده است. اثر او به نام کوری خوک (۱۴) اشاره به مصرف‌گرایی و مفهوم شیء انگاری دارد. ادی می‌گوید آشنایی با کتاب سیاست‌های جنسی گوشت در سال ۲۰۱۰، تاثیر خاصی بر فعالیت هنری وی گذاشته و به فهم این موضوع که ابعاد مختلف زندگی‌ او تا آن زمان چقدر جدا از هم پیش‌ میرفته، کمک کرده است. او اضافه می‌کند فعالیت‌های او در زمینه مسائل نژادی و امتیازات سفیدپوست‌ها، راه‌اندازی کارزارهای مختلف برای دستیابی به قانونگذاری‌های قدرتمندتر در راستای مسئله خشونت خانگی، ترویج و حمایتگری از حقوق حیوانات و نقاشی کردن عمدتا حیوانات مزرعه‌ای در استودیو، همه و همه در زمان و مکان‌های مختلف و جدا از هم بوده‌اند. فهم ارتباط بین گونه‌هایِ مختلفِ سرکوبِ انسان و استثمار گونه‌های دیگر، ادی را به مسیری برده که در نهایت هنر و کنشگری‌‌ وی را به هم نزدیک‌تر کرده است. این تأثیر در اثر او به نام پورن گوشت (۱۵) به وضوح دیده می‌شود. مجموعه‌ای آزاردهنده، تشکیل شده از برش‌هایی از بدن خوک و چیزهایی شبیه به روده، مقعد، گوش، زبان و حفره بینی ساخته شده از گِل و رنگ اکرلیک که به گفته هنرمند، با وجود ساخته شدن از گل و رنگ همچنان نگاه کردن به آنها برای او آزاردهنده و غیرقابل تحمل است. خبر کشتار و فرآوری روزانه ۳۲ هزار خوک در کشتارگاهی در کارولینای شمالی، ادی را به طراحی پروژه‌ ادامه‌دار کوری خوک واداشت، پروژه‌ای که در آن از تکنیک کُلاژ، عکاسی، مجسمه‌سازی، نقاشی و صدای ایمرسیو برای به تصویر کشیدن مدلول غایب (۱۶) استفاده کرده است. در مجموعه آثار ادی سازه‌های بزرگ‌تر از جمله پروژه «ماهیت مشکل‌آفرین حجم نداشتن» (۱۷)، چیدمانی تعاملی که در ارتباط با مخاطب معنا پیدا می‌کند، هم وجود دارند. در این پروژه از صدای ایمرسیو (پخش صدای حیوانات مزرعه در فضای چیدمان) در گالری استفاده شده است. در فضای بیرونی نزدیک گالری چیدمانی متشکل از یک قفس‌ چوبی بزرگی دیده می‌شود که نقاشی‌ یک خوک و یک گوسفند پلاستیکی بر دیواره داخلی آن نصب شده است. هدف از این چیدمان جلب توجه مخاطب به جدایی مصرف کننده از حیات و رنج چیزی که مصرف می‌کند، است.

 

سوزی گونزالس (۱۸)

پروژه «تضعیف استثمار عامه» (۱۹) بر هنر گیرای «سوزی گونزالس»، یکی دیگر از هنرمندان آمریکاییِ متأثر از نقد کارول آدامز بر نگاه ابزاری، مصرف‌گرایانه به زنان و حیوانات و کوچک شمردن آن‌ها در تبلیغات و فرهنگ عامه، متمرکز است. نقاشی رنگ روغن لولیتا بلعیده شده (۲۰) یکی دیگر از آثار قدرتمند این هنرمند است. در این اثر هنری گونزالس «مصرف بصری، مصرف گوارشی و فرد مصرف شده» را در سه کادر کنار هم قرار داده است. در کادر برشی از سر انسان تقسیم شده به دو بخش بالا و پایین صورت را در مقابل برشی از سر گاو، هر دو نقاشی شده به شیوه دیاگرام آناتومی که رگ‌ها، چشم و عضلات را به تصویر می‌کشد، می‌بینیم. در این تصویر عینک قلبی شکلی روی سر گاو دیده می‌شود که یادآور عینکی است که شخصیت داستانی «لولیتا» (۲۱) به صورت داشته است، شخصیتی که استثمار جنسی او در نسخه سینمایی رمان «ناباکوف» (۲۲)، ساخته «استنلی کوبریک» (۲۳) به تصویر کشیده شده است.

 

 

 

ماریا لاکس (۲۴)

«ماریا لاکس» در مقاله «برگر کینگ» (۲۵) به بحث درباره عکس‌های خود در مجموعه پادشاهی (۲۶) متعلق به سال ۲۰۱۴ می‌پردازد. این هنرمند در کار هنری خود به دنبال برقراری ارتباط بین ایده‌های بصری و زبانی است. لاکس با اشاره‌ای هوشمندانه به پادشاه هنری هشتم، شخصیت پدرسالار بدنام قرن ۱۶ میلادی که چند تن از زنان خود را به دلیل نزاییدن پسر تکه تکه کرد، به تحقیق و تفحص درباره رابطه تقاطعی بین گوشت، جنسیت، حق حاکمیت و سلطه‌‌طلبی، هویت ملی و نظام سرمایه‌داری می‌پردازد. او برای این منظور ، از تاج‌ و دیگر متعلقات سلطنتی که با جواهرات، گاوهای بسیار کوچک و چرم، همه از جنس پلاستیک، تزیین شده است استفاده می‌کند.بسیاری از آثار مجموعه پادشاهی، به ردیابی مسیر موازی بریتانیا و دوران مستعمراتی آمریکا در برخورد با موضوع‌های جنسیت و تولید و مصرف گوشت می‌پردازد. همانطور که لاکس می‌گوید اگر چه آمریکا در آغاز، سلطنت وراثتی را پس زد اما آمریکایی‌ها هم در نهایت قدرت را از راه خونین صنعت گوشت به‌دست آوردند. بنابراین بریتانیا و آمریکا هر دو هویت ملی خود را با مردسالاری‌ِِ سنتی، خون و گوشت‌خواری شکل داده و ادامه می‌دهند. ریشه‌های آمریکای مدرن با ساخت کشتارگاه‌های کارآمد و پربازده گره خورده است.

لین موسان (۲۷)

آثار «لین موسان» استرالیایی در مقاله چیزهای کوچک مرده زیبا (۲۸) به جد یکی از وهم‌آورترین و آزار‌دهنده‌ترین مجموعه‌های این کتاب است. لین موسان با استفاده از تکنیک مجسمه‌سازی، اساساً بر نمایان کردن زجر و مرگ حیوانات در صنعت غذایی تمرکز دارد. موسان به همین منظور و تحت تاثیر فلسفه «کتی جنی» (۲۹) در زمینه مشاهده زجر حیوانات، به صورت احساسی و شهودی کار می‌کند و با تمرکز روی جسمیت داشتن مجسمه‌ها اجازه می‌دهد این بینش آزار دهنده و دلخراش به درون آثارش رسوخ پیدا کند. مجموعه چیزهای کوچک مرده زیبا از پوست‌ بدن، امعاء و احشاء و تکه‌های گوشت شبیه‌سازی شده از جنس لاتکس، تشکیل شده است. این حجم‌های شبیه به تکه‌های گوشت، از موم‌های سلولزی و رنگدانه ساخته شده‌اند و به طرز عجیبی طبیعی، کاملاً مثل یک تکه‌ گوشت خام صورتی، شبیه اعضای نپخته بدن حیواناتی که خورده می‌شوند به نظر می‌رسند. این حجم‌های شبیه گوشت‌، باقیمانده مجموعه‌ای قدیمی به نام مخلوقات (۳۰) است که شامل مجسمه‌هایی به شکل سر حیوانات بوده است. موسان با تکه تکه و فشرده کردن این مخلوقات با خشونت، آنها را به تکه‌های گوشت تبدیل کرده است. در برخی از این حجم‌های شبیه به گوشت قسمتی از عناصر مجسمه‌های قبلی (بخشی از حفره بینی یا حفره چشم) هنوز به چشم می‌خورد در حالی که برخی دیگر تا حدی له و خرد شده‌اند که نمی‌توان تشخیص داد قبلاً چه بوده‌اند. روشی که موسان برای ساخت این حجم‌ها انتخاب کرده تقلیدی از جنایاتی است که در فرآوری گوشت، علیه حیوانات صورت می‌گیرد. یکی دیگر از پروژه‌های موسان که در مقاله چیزهای کوچک مرده زیبا به آن اشاره شده پوست بره تودلی (۳۱) است، پروژه‌ای که اسم آن ارجاعی دارد به چرمی که از پوست گوساله‌های به دنیا نیامده ساخته می‌شود و مصرف کننده زیرک آن را یکی از لوکس‌ترین محصولات به حساب می‌آورد. موسان با الهام از هویت خودش به عنوان یک مادر و دانشی که نسبت به وحشت وارد شده بر گاو‌ها و گوساله‌ها در اسارت صنعت جهانی لبنیات دارد، به خلق این کار می‌پردازد.

او پوسته‌هایی از جنس لاتکس را روی اشکال ساخته شده کشیده و بعد از خشک شدن، پوست‌کن شده تا به شکل پارگی و برآمدگی در بیاید. هنرمند بعد از این فرآیند خشونت‌آمیز، یک آیین مراقبتی انجام می‌دهد، روندی که طی آن با لطافت مجسمه‌ها را می‌شوید و آنها را ترمیم می‌کند. این اثر به لاشه موجودی ترکیب شده از حیوان و انسان می‌ماند که خونش تا حدی تخلیه شده که به رنگ زرد فاسد درآمده و به بدن‌های بدقواره آویزان شده در کشتارگاه‌ها یا یخچال‌های گوشت شباهت دارد. موسان از طریق این آثار بی‌نظیر موفق به برجسته کردن تنش بین حضور داشتن و فقدان حضور، انسان و حیوان، و حقیقت و خیال شده است.

 

سانورا تیلور (۳۲)

«سانورا تیلور»، هنرمند اهل نیویورک، نقد بسیار مهمی را بر موضوع تواناگرایی(۳۳)، به نگاه تقاطعی آدامز در سیاست‌های جنسی گوشت اضافه می‌کند. تیلور در مقاله خود به این موضوع پرداخته است كه چگونه تجربه زیسته او به عنوان زنی با یک بیماری ناتوان کننده مزمن، توجه‌ او را به ارتباط موازی بین تحقیر و تبعیض فرهنگی علیه بدن‌هایی که ناتوان یا غیر طبیعی نامیده می‌شوند و امتیازدهی همزمان به بدن‌هایی که توانا و عادی برچسب می‌خورند، جلب کرده است. او می‌گوید که چطور متوجه شده است که حیوانات فارغ از اینکه ناتوان هستند یا نه، به عنوان موجودی حقیر و کم‌ارزش دیده می‌شوند و به همان دلایلی که انسان‌هایی با توانایی‌های متفاوت از اکثریت، مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند، به هر دو گروه به چشم ناتوان و متفاوت نگاه می‌شود. این هنرمند علاوه بر این اظهار می‌دارد که هرچه بیشتر دقت کرده است، بیشتر متوجه شده که در جای جای صنعت گوشت، بدن‌های ناتوان قابل مشاهده هستند. دقت و ظرافت تیلور در به تصویر کشیدن جزئیات مرغ‌هایی که احتمالاً به کشتارگاه منتقل می‌شوند در نقاشی دیواری او به نام کامیون مرغ (۳۴) مثال‌زدنی است.

تیلور در راهپیمایی با مرغ‌ها (۳۵)، سلف پرتره‌ای که در سال ۲۰۰۸ کشیده است، خود را با بدنی عریان و رنجور، در میان چندین و چند مرغی که برای تولید گوشت بیشتر برای گوشت‌‌ـخواران به طرزی پرورش داده شده‌اند که بدنشان از حالت طبیعی خارج شده، به تصویر می‌کشد. در کار دیگری به نام سلف‌پرتره با مرغ (۳۶)، هنرمند خود را نشسته روی زمین و عریان به تصویر کشیده که روی پای راست او مرغی پرکنده نشسته است، که به نشانه سمبلی از شرایط مرغ‌های تخم‌گذار در ریل‌های به هم چسبیده در صنعت تخم‌مرغ، هر دو، انگار که در انتظار باشند، اندکی به بالا و روبه‌رو خیره شده‌اند.نقاشی تاثیرگذار دختر خرچنگی (۳۷) و سلف‌پرتره او در نقشه قصاب (۳۸)، توجه را به حیوان‌انگاری (۳۹) معلولیت و ناتوانی حیوان‌سازی، و همچنین نمایش غیر واقعی از تجربه افراد معلول جلب می‌کند.

 

 

واضح است تمام هنرمندانی که در این مجموعه مشارکت داشته‌اند، به شدت تحت تأثیر نظریه وگان فمینیست و نگاه کارول آدامز هستند. تمام هنرمندان ارجاعی دارند به مفهوم مدلول غایب معرفی شده توسط آدامز، فرآیندی که در آن یک شخص به یک شی تبدیل می‌شود. آنها همه خود را متعهد به آشکار کردن،‌ به چالش کشیدن و مختل کردن روش‌هایی می‌دانند که در آن زنان و حیوانات ابزار‌انگاری شده، کوچک‌انگاشته شده، یا تکه‌تکه شده و در فرهنگ غربی مصرف می‌شوند.

بسیاری از مقالات این کتاب به این موضوع می‌پردازند که چطور سیاست‌های تقاطعی بوم‌فمینیسم بر ایده‌ها و روند‌های خلاقانه این هنرمندان تأثیر گذاشته است. بسیاری از پروژه‌های این کتاب را که دربرگیرنده رویکرد‌ها و تکنیک‌های متنوعی از جمله تاکسیدرمی مصنوعی، کتاب‌سازی، مجسمه، عکاسی و آثار چندرسانه‌ای هستند، نمی‌توان به شکل متعارف، زیبا توصیف کرد؛ این آثار واقعی‌تر و رادیکال‌تر از آن هستند که بتوان آنها را زیبا خواند.

 

این آثار و نوشته‌‌هایی که به همراهشان در کتاب آمده‌اند، در مواجهه و به چالش کشیدن شیوه‌های استثماری بشریت و خشونت هر روزه علیه دیگر گونه‌ها، به خصوص در زمینه مزرعه‌داری و مصرف حیوانات، بدون شک فعالان حقوق حیوانات را دوباره به شوق خواهد آورد و شاید برای اولین بار افرادی را که از فرهنگ کارنیسم (۴۰) راضی و با آن همدست هستند، وادار به نگاه کردن به واقعیات تولید و مصرف گوشت کند. در انتهای این مجموعه آدامز اظهار می‌کند خود او از آثار این چهارده هنرمند بسیار الهام گرفته است و در انتها می‌نویسد: «ما در انتهای این مجموعه نه پایان، بلکه پایان نایافته خواهیم نوشت. ما از شما دعوت می‌کنیم تا این راه را به نوبه خود پایان نایافته نگه دارید. ساکت ننشینید و روی برنگردانید».

 

پانوشت:

 

۱- The Art of the Animal: Fourteen Women Artists Explore the Sexual Politics of Meat

۲- Sexual Politics of Meat

Edited by Kathryn Eddy, L.A. Watson and Janell O’Rourke

۳- Carol J.Adams

۴- The Sexual Politics of Meat

۵- National Museum of Animals & Society in Los Angeles

۶- ArtAnimalAffect

۷- Carolyn Merino Mullin

۸- National Museum of Women in the Arts

۹- J. Keri Cronin

۱۰- Brock University of Visual Arts

۱۱- France Power Cobb

۱۲- People for the Ethical Treatment of Animals (PETA)

۱۳- Kathryn Eddy

۱۴- Pig Blindness

۱۵- Meat Porn

۱۶-absent referent / فرهنگ گوشت‌خواری با اُبژه نشان دادن حیوانات و زنان و به‌طور کلی «غیر مردان» در تبلیغات و رسانه‌ها، سوءاستفاده از آن‌ها و مصرفشان را عادی جلوه می‌دهد‌. آنچه ما در تبلیغات مربوط به رستوران‌ها و مواد غذایی حیوانی می‌بینیم، نشانی از حیوان زنده و یا مراحل تبدیل شدن آن حیوان زنده به غذایی که در بشقاب ما خورده می‌شود، ندارد. این ایده، که «مدلول غایب» نامیده می‌شود، کشتن حیوان را از چشم ما پنهان نگه می‌دارد تا بین انسان و حیوان از نظر ذهنی و احساسی فاصله ایجاد کند، و وجدان ما را از توجه به اینکه غذایی که داریم می‌خوریم زمانی موجود زنده‌‌ی دیگری مانند خودِ ما بوده، باز دارد، موجود زنده‌ای که همچون ما درد و شادی را حس می‌کند و دارای احساس و خودآگاهی است

۱۷- Problematic Nature of Flatness

۱۸- Suzy González

۱۹-Undermining Popular Exploitation

۲۰- Lolita Devoured

۲۱- Lolita

۲۲- Nabakov

۲۳- Stanley Kubrick

۲۴- Maria Lux

۲۵- Burger King

۲۶- Monarchy

۲۷- Lynn Mowson

۲۸- Beautiful little dead things

۲۹- Kathie Jenni

۳۰- Creatures

۳۱- Slink

۳۲- Sunaura Taylor

۳۳- Ableism

۳۴- Chicken Truck

۳۵- Marching with Chickens

۳۶- Self-portrait with chicken

۳۷- Lobster Girl

۳۸- Butcher’s Chart/ نمایه‌ای که قسمت‌های مختلف بدن حیوان را برای قصابی کردن اسم‌گذاری می‌کند، گوشت گردن، بناگوش و …

۳۹- Animalization

۴۰- Carnist Culture

 

 

دانلود گاهنامه اسپکتروم: اکوفمینیسم